Việc giá cà phê arabica giảm mạnh gần đây cho thấy thị trường cà phê dù nguồn cung khan hiếm nhưng chưa cạn kiệt, song triển vọng vụ thu hoạch kém ở một số nơi và tiêu thụ tiếp tục tăng cho thấy xu hướng giá có thể đảo chiều trong vụ mùa tới.
Điểm qua những khu vực trồng cà phê arabica hàng đầu thế giới, sản lượng Brazil cao, song vụ thu hoạch chưa kết thúc nên vẫn chỉ là dự đoán. Trong khi đó, sản lượng của Colombia giảm mạnh và mất mùa đã trở thành vấn đề gần như kinh niên của quốc gia này.
Tại những nước tiêu thụ, nguồn cung nhìn chung hạn hẹp. Dự trữ ở cả Mỹ và châu Âu cộng lại cũng chỉ bằng nhu cầu tiêu thụ toàn cần trong một tháng.
Thị trường khan hiếm, song giá cà phê arabica tại Sở giao dịch hàng hóa New York (ICE) vẫn đang quanh quẩn ở mức thấp nhất gần 17 tháng – chạm tới từ hôm 12/03.
“Hiện còn một ít hàng, song sẽ thiếu cung vào năm tới. Chúng ta phải hết sức cẩn thận và đừng để giá giảm quá sâu”, phó chủ tịch công ty Jefferies Bache, LCC ở New York, Eric Nadelberg, cho biết, và thêm rằng: “Không còn nhiều cà phê và chúng tôi dự báo sắp tới tình hình sẽ còn tệ hơn nữa”.
Mặc dù xuất khẩu kỷ lục trong vụ mùa vừa qua, song dự trữ arabica và robusta ở châu Âu vẫn đang ở mức thấp nhất kể từ niên vụ 2005/06, bởi người tiêu dùng sử dụng ngày càng nhiều. Dự trữ tính tới cuối tháng 12/2011 chỉ đạt trên 10 triệu bao loại 60kg, trong đó 4,2 triệu bao nằm ở nước tiêu thụ cà phê lớn nhất là Mỹ.
Hiện có hai luồng nhận định về việc các yếu tố cơ bản sẽ ảnh hưởng ra sao tới giá cà phê arabica – loại đắt hơn robusta. Arabica thường được dùng để rang xay làm cà phê pha phin, còn robusta được sử dụng làm cà phê uống liền hoặc pha trộn với arabica.
Những người dự báo giá cà phê giảm dựa trên dự đoán triển vọng sản lượng của Brazil sẽ bội thu. Còn những người dự báo cà phê sẽ tăng dựa trên cơ sở sản lượng của Colombia và các nước sản xuất Arabica khác ở Trung Mỹ và Đông Phi vụ tới sẽ giảm sút, và xu hướng đó chắc chắn sẽ còn kéo dài hơn nữa.
Ngoài ra, dự trữ cà phê arabica ở ICE hiện đang rất thấp, và sẽ tiếp tục duy trì ở mức thấp nhất 11 năm là khoảng 1,6 triệu bao.
Cho tới nay, xu hướng giảm giá vẫn bao trùm, khi mà hợp đồng tham chiếu arabica tại ICe mất giá hơn 40% từ mức cao kỷ lục 34 năm là 3,0890 đô la/lb đạt hồi tháng 5/2011.
Ông Nadelberg dự báo thị trường sẽ hồi phục bởi sản lượng không theo kịp nhu cầu ở Mỹ và châu Âu. “Chúng ta vừa có một năm thiếu hụt, và lượng giao dịch sẽ gia tăng khi mùa rang xay tới. Tôi nhận định thị trường sẽ khan hiếm từ khoảng quý 3, và đến quý 4 sẽ tăng trở lại”.
Vụ mùa của Colombia “tệ chưa từng có”, của Brazil không đạt đỉnh.
Thời tiết khả quan có thể đem lại sản lượng cao cho Brazil, nhưng Colombia vẫn tiếp diễn những vụ mất mùa cà phê. do vậy tổng lượng cung từ hai nước này chỉ tăng vài triệu bao.
Brazil “không phải là mẹ của tất cả các loại cây trồng”, nhà kinh doanh kỳ cựu John Wolthers, của hãng xuất khẩu Comexim ở thành phố cảng chính của Santos cho biết. Trong số các dự báo tư nhân về sản lượng của Brazil thì con số mà Comexim đưa ra là cao nhất, 55,8 triệu bao.
Tuy nhiên, đây chưa phải là mức cao kỷ lục bởi hậu quả của hai đợt hạn hán nghiêm trọng đúng lúc cây ra hoa và cây đậu quả. Vụ 1012/13 là năm sản lượng của nước này cao theo chu kỳ 2 năm một lần, tức là vụ tiếp theo sản lượng sẽ giảm. Đó là lý do tại sao người sản xuất đang sử dụng những kết quả sản lượng vụ thu hoạch từ vụ 2010/11 để so sánh với vụ này, chứ không phải vụ 2011/12.
Cơ quan nông nghiệp của chính phủ Brazil, Conab, dự báo sản lượng sẽ đạt trung bình 50,6 triệu bao, trong khi các tổ chức và cá nhân khác dự báo khoảng 52 đến 55 triệu bao, thấp hơn mức kỷ lục của năm 2010. Số liệu của Conab bao gồm 37,7 triệu bao arabica và 12,9 triệu bao robusta.
Dự báo
2012/13
2010/11
Chính phủ Conab Tháng 1 49 – 52,3 48,1
Comexim Tháng 2 55,8 60
Terra Forte Tháng 2 53,9 55,4
Cepea Tháng 3 52 – 54
Illy (Italy) Tháng 3 55
Neumann Tháng 2 55
Nước sản xuất cà phê lớn nhất – Brazil – sẽ thu hoạch vụ cà phê được mùa vào khoảng tháng 5 tới, nhưng các nhà phân tích và nhà xuất khẩu cho rằng sản lượng năm nay dù cao hơn năm ngoái nhưng không bằng những mức cao trong chu kỳ 2 năm một lần, bởi khô hạn hồi tháng 2 và tháng 3.
Ở Colombia, vụ mùa năm nay sẽ cải thiện hơn chút ít sau bốn năm liên tục giảm sút bởi mưa lớn, bệnh gỉ lá và những sâu bệnh khác, ảnh hưởng tới kết quả của các chương trình trồng mới cây cà phê.
“Vụ thu hoạch không tốt, chúng toi tiếp tục gặp nhiều vấn đề và cùng lắm sản lượng năm nay cũng chỉ bằng năm ngoái”, hãng sản xuất Hernan Castillo cho biết. Vụ mitaca (vụ giữa) niên vụ 2010/11 là một trong những vụ sản lượng thấp nhất 50 năm ở Colombia.
Đại diện của Liên đoàn Cà phê Colombia cho biết nhiều nhà sản xuất đã phải nhổ cây cà phê đi và trồng cây mới vì bệnh gỉ lá. Nấm bệnh khiến cây rụng lá cà lây lan đến mức đáng báo động ở một số tỉnh phía nam.
“Đây là vụ mùa tệ hại nhất từ trước tới nay. Vụ chính đã qua, và vụ giữa rất xấu. Vậy nên vụ 2011/12 rất khó để Colombia đạt được dù chỉ là 7,5 triệu bao” một thương gia của một hãng xuất khẩu lớn ở Bogota cho biết.
Được biết trước đây Colombia thường sản xuất khoảng 11 đến 13 triệu bao cà phê mỗi năm.
Trong khi đó, giá cà phê giảm có thể thúc đẩy tiêu thụ tăng hơn nữa, và chắc chắn vụ tiếp theo của Brazil – vụ 2013/14 – sẽ cho sản lượng giảm, như vậy rất có thể tình hình cung cầu sẽ nhanh chóng bị đảo ngược.
Dự trữ thấp
Dự trữ cà phê tại Châu Âu tính đến hết tháng 1 – 2012 giảm thêm 343.424 bao, chỉ còn 9.689.694 bao, là mức thấp nhất kỷ lục từ nhiều năm nay, theo Liên đoàn Cà phê châu Âu (ESC).
Dự trữ tại Nhật tính đến cuối tháng 12/2011 chỉ còn 132.232 tấn, giảm 3,1% so với tháng 11/2011, nhưng vẫn còn cao so với cách đó một năm là 26%. Dự trữ tại Mỹ tính đến tháng 2/2012 cũng giảm nhẹ, mất thêm 6.793 bao, chỉ còn 4.500.017 bao theo hiệp hội Cà phê nhân của Mỹ (GCA).
Tổ chức Cà phê Quốc tế (ICO) cho biết dự trữ cà phê ở các nước xuất khẩu đã giãm xuống 17,7 triệu bao vào đầu niên vụ 2011/12 mức thấp nhất kể từ khi ICP bắt đầu lưu số liệu thống kê.
Dự trữ cà phê – mặt hàng giao dịch nhiều thứ 2 trên thế giới sau dầu thô – đầu tiên vụ 2010/11 ở mức 18,45 triệu bao.
Giá tương đối cao trong 2 năm qua đã khuyến khích hoạt động XK mạnh mẽ, khiến dự trữ giảm.
XK cà phê thế giới niên lịch 2011 tăng 8% lên 103,68 triệu bao, so với 95,85 triệu bao năm 2010. Còn tính theo niên vụ cà phê 2010 – 11 thì XK tăng 11% lên kỷ lục cao 104,5 triệu bao, từ mức 94,3 triệu bao niên vụ trước.
Tuy nhiên, ICO cho biết dự trữ ở accs nước nhập khẩu tăng đã làm lo ngại về trữ lượng dự trữ ít.
“Dự trữ tại các nước nhập khẩu đã tăng lên 22,3 triệu bao”.
Triển vọng sản lượng
Thế giới: Macquarie Group Ltd., dự báo sản lượng cà phê robusta toàn cầu sẽ vượt quá nhu cầu 2,5 triệu bao trong năm nay, sau kho thiếu hụt 700.000 bao trong năm ngoái. chủ yếu do thời tiết xấu khiến sản xuất cà phê ở Trung Mỹ bị thiệt hại nặng.
Trong báo cáo mới nhất của mình, ông Thompson dự báo sản lượng cà phê thế giới có thể sẽ tăng lên mức kỷ lục 146 triệu bao loại 60kg trong niên vụ 2012/13, tăng 11 triệu bao so với niên vụ 2011/12 hiện nay.
Về phần mình, Tổ chức Cà phê Quốc tế (ICO) dự báo sản lượng cà phê thế giới năm nay (tháng 10/2011 – tháng 9/2012) sẽ đạt 128,6 triệu bao, cao hơn 1,2 triệu bao so với dự đoán tháng trước. Tháng trước ICO đã điều chỉnh giảm dự đoán về sản lượng niên vụ 2011/12 về 127,4 triệu bao, từ mức 130 triệu bao dự báo tháng 1.
“Thời tiết xấu tiếp tục ảnh hưởng tiêu cực tới sản lượng ở một số khu vực vì nó làm gia tăng sâu bệnh”, báo cáo của ICO viết.
ICO cho rằng sản lượng arabica và robusta niên vụ 2011/12 sẽ tăng lần lượt 79,6 triệu bao và 48,9 triệu bao.
ICO đánh giá Ethiopia đang là đối thủ cạnh tranh lớn của Indonesia và Colombia trong ngôi vị thứ 3 thế giới về sản lượng, chỉ sau Brazil và Việt Nam. Nhưng con số điều chỉnh giảm còn 8,3 triệu bao hiện tại, vị trí thứ 3 sẽ tiếp tục do Indonesia nắm giữ với kỳ vọng đạt 9,6 triệu bao.
Về tiêu thụ, ICO ước tính năm 2011 thế giới đã tiêu thụ 136,5 triệu bao, cao hơn 1,5 triệu bao so với năm 2011 và sẽ tiếp tục tăng trong năm 2012 bởi nhu cầu mạnh từ thị trường đang nổi và ở ngay các nước sản xuất, bất chấp nền kinh tế toàn cầu gặp nhiều khó khăn.
Trong năm 2010/11, sản lượng cà phê thế giới ước đạt 133,1 triệu bao, bao gồm 83,2 triệu bao arabica và 50 triệu bao robusta. Tiêu thụ tăng và sản lượng giảm rút ngắn khoảng cách cahcs giữa cung và cầu trong niên vụ này. “Với tiêu thụ năm 2012 lên tới 135 triệu bao cán cân cung-cầu tiếp tục thắt chặt”. Tiêu thụ cà phê thế giới 2010 tăng 2,4% lên 135 triệu bao, so với 131,8 triệu bao năm 2009.
Brazil: Theo nhà XK Terra Forte, một trong những nhà XK lớn nhất tại Brazil, vụ thu hoạch cà phê sắp tới niên vụ 2012/13 của Brazil có thể đạt được 53,9 triệu bao (60kg/bao), tăng 1,4 triệu bao so với ước tính hồi tháng 11 do hi vọng sản lượng cà phê robusta ở mức kỷ lục, mặc dù thấp 1,5 triệu bao so với 55,4 triệu bao thu hoạch trong năm 2010/11.
Nước trồng cà phê lớn nhất thế giới bắt đầu thu hoạch vụ lớn của năm vào tháng 5. Thị trường đang háo hức chờ đợi nguồn cung này.
Nhà XK này cho biết kể từ báo cáo đầu tiên cuối tháng 11, thời tiết đã bình thường và trở nên rất tốt đối với sự phát triển của cây trồng, quả đồng nhất nhưng vẫn nhỏ. Họ cho biết vụ thu hoạch có thể bắt đầu chậm hơn bình thường.
Terra Forte dự kiến sản lượng cà phê arabica giảm xuống 37,4 triệu bao, giảm từ 41,95 triệu bao trong niên vụ 2010/11 tuy nhiên họ hi vọng sản lượng robusta tăng 3 triệu bao lên mức 16,5 triệu bao.
Nếu dự báo của hãng đúng thì điều này sẽ tăng thị phần robusta trong tổng sản lượng cà phê Brazil lên khoảng 30% so với mức thường lệ là 25%. Chính phủ Brazil đã dự báo sản lượng thu hoạch kỷ lục trong năm nay dựa vào ước tính của mình nhất quán thấp hơn vài triệu bao so với dự báo của những nhà XK. Hiện nay, họ tung ra phương pháp tính mới có khả năng đưa ước tính của chính phủ gần như các nhà XK.
Canab, cơ quan cung cấp cây trồng, nơi cử các đội khảo sát tới các khu vực trồng trên khắp đất nước, trong tháng giêng đã ước tính rằng sản lượng niên vụ 2012/13 sẽ là 49 đến 52,3 triệu bao.
Theo trung tâm nghiên cứu kinh tế Cepea thì dự báo sản lượng cà phê niên vụ 2012/13 của Brazil từ 52 đến 54 triệu bao.
Indonesia: Tổ chức Cà phê Quốc tế dự báo sản lượng của Indonesia năm kết thúc vào tháng 9/2012 sẽ đạt 9,2 triệu bao loại 60kg, tăng so với 8,750 triệu bao dự báo trước đây là so với 8,3 triệu bao niên vụ trước. Sản lượng cà phê tại Indonesia tăng cao sẽ giúp làm dịu căng thẳng nguồn cung, vốn đẩy giá cà phê Robusta tăng 11% trên thị trường London trong năm 2012. Loại cà phê này chủ yếu được sản xuất tại châu Á và một phần thuộc châu Phi, thường dùng để sản xuất cà phê hòa tan và expresso.
Con số dự đoán của ICO trái ngược với dự đoán của Hiệp hội các nhà XK cà phê Indonesia (Indonesian Coffee Exporters Association – GAEKI) là sản lượng niên vụ 2011/12 sẽ thấp hơn 20% so với năm ngoái xuống mức 9,5 triệu bao khoảng 540 đến 570 nghìn tấn. Hutama Sugandhi, chủ tịch GAEKI cho biết sản lượng thấp hơn là do sự thay đổi khí hậu mưa nhiều.
Kết quả khảo sát ở 7 nhà sản xuất và XK cà phê hàng đầu của Indonesia do hãng tin Bloomberg tiến hành cho thấy trong năm nay sản lượng cà phê của “quốc gia vạn đảo” có thể đạt 10 triệu bao (1 bao = 60kg), mức cao nhất trong 3 năm và cao hơn dự báo 9,1 triệu bao.
Chủ tịch Hiệp hội Chế biến và XK cà phê Indonesia (Association of Indonesian Coffee Exproters and Industries) Suyanto Hussein dự báo XK trong năm nay của nước này có thể tăng 14% lên khoảng 400.000 tấn, từ mức 352.007 tấn năm 2011, song vẫn thấp hơn trung bình khoảng 60.000 tấn so với hai năm trước đó.
Việt Nam: ICO dự báo Việt Nam sẽ xuất 17,5 triệu bao cà phê trong niên vụ 2011/12 giảm so với 18,5 triệu bao dự báo trước đây, và 19,5 triệu bao niên vụ trước.
Việt Nam vẫn là nước đã xuất khẩu 202.000 tấn hay 3,37 triệu bao cà phê trong tháng 2, tăng 40,3% so với cùng tháng năm ngoái, theo thống kê của Hải quan.
XK trong năm cả năm 2012, dự báo sẽ giảm khoảng 1 phần năm so với năm ngoái, xuống 984.400 tấn, hay 26,4 triệu bao, theo nguồn tin từ Bộ Nông nghiệp.
Colombia: ICO bày tỏ quan ngại về tình hình sản xuất ở Colombia do sâu bệnh và thời tiết xấu. Năm ngoái, Colombia chỉ sản xuất được 7,85 triệu bao cà phê – thấp nhất trong 35 năm.
Liên tục từ năm ngoái tới nay, Colombia phải trải qua các đợt mưa kéo dài, khiến cho vụ mùa bị ảnh hưởng. Năm ngoái, sản lượng của nước này đã ở mức thấp nhất kể từ năm 1976 chỉ 7,81 triệu bao.
Theo Liên đoàn những người trồng cà phê Colombia (Fedecafe), sản lượng cà phê của Colombia – nước sản xuất cà phê arabica lớn thứ 2 thế giới sau Brazil – đã giảm 41% sản lượng trong tháng 1 năm nay do sâu bệnh và thời tiết xấu phá hủy vụ mùa. Sản lượng trong tháng đầu năm 2012 chỉ đạt 535 nghìn bao cùng tháng năm ngoái. XK trong tháng 1 cũng bị ảnh hưởng khi sụt giảm 16% xuống 715 nghìn bao.
Honduras (Ônđurát): Sản lượng cà phê tại Honduras, nhà sản xuất cà phê lớn nhất Trung Mỹ, sẽ tăng 21%, lên mức 5,1 triệu bao trong niên vụ 2011/12 do năng xuất được cải thiện. Niên vụ này được bắt đầu vào tháng 10/2011. Sản lượng cà phê tại Colombia , nhà sản xuất cà phê arabica lớn thứ 2 thế giới, sẽ chật vật để đạt 7 triệu bao trong niên vụ 2011/12. Và niên vụ 2012/13, sản lượng cà phê của nước này cũng sẽ không vượt 7,2 triệu bao.
Ruanda: Sai khi vượt mục tiêu doanh thu xuất khẩu cà phê niên vụ 2011 là 3%, Ruanda đang hi vọng nhiều hơn trong năm 2012. Sản lượng cà phê của Ruanda có thể tăng 50% trong năm nay do một vụ bội thu sau khi có lượng mưa tốt cuối năm ngoái, nước Trung Phi nào đang chú ý đến các cửa hàng tiêu thụ mới đối với loại cà phê đặc biệt, chất lượng cao của mình.
Ruanda, một nước sản xuất nhỏ hơn so với nước láng giềng Uganda nhà xuất khẩu hàng đầu của châu Phi, trồng cà phê chất lượng cao. Hạt cà phê arabica của nó chủ yếu được XK sang Hoa Kỳ, châu Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc. Theo Ủy ban XK quốc gia Ruanda XK cà phê dự kiến tăng từ mức 16.000 tấn trong năm 2011 lên ít nhất 24.000 tấn tăng 33%.
Ruanda có khoảng 90 triệu cây cà phê với 400.000 nông dân cà phê. Trong năm 2011, cà phê sạch là 4.175 tấn so với 3.466 tấn trong năm 2010. Hiện tại nước này có 199 cơ sở làm sạch tuy nhiên có thể tăng lên 224 cơ sở trong năm nay.
Burundi: Burundi dự đoán sản lượng cà phê niên vụ 2012/13 tăng 107% so với niên vụ trước. Sản lượng cà phê năm nay tăng (1/4 đến 31/3) sẽ đạt được 29.000 tấn so với 14.000 tấn sản xuất trong niên vụ 2011/12. Cà phê là nguồn thu ngoại tệ hàng đầu của Burundi và sử dụng 800.000 nông dân sản xuất nhỏ torng một quốc gia 8 triệu dân. Mục tiêu của nước Trung Phi nhỏ bé này là tăng sản lượng cà phê hàng năm lên mức 40.000 đến 50.000 tấn một vụ trong 5 năm tới bằng cách thay thế các cây đã trồng từ năm 1930 bằng loại mới hơn năng suất cao hơn.
Dự báo giá
Một báo cáo mới đây của ngân hàng Commerzbank cũng cho rằng triển vọng về một vụ bội thu ở Brazil sẽ ép giá tiếp tục giảm trong thời gian tới.
Vụ mùa của Brazil sẽ thu hoạch trong 3 tháng tới, và dự báo sản lượng năm nay sẽ rất cao, dư sức bù lại cho sản lượng giảm ở Colombia.
Một yếu tố duy nhất có thể ngăn xu hướng giảm giá là triển vọng nhu cầu tiếp tục tăng, theo Giám đốc Tổ Chức Cà phê Thế giới (ICO) Robecrio Oliveira Silva.
Chủ tịch hãng rang xay cà phê Italia, Illycaffe, dự báo giá cà phê arabica sẽ giao dịch ở mức từ 1,80 đến 2USD/lb trong vòng ít nhất 6 tháng tới.
Trong khi đó nhà phân tích thị trường của hãng Country Hedging LLc, Sterling Smith, bi quan hơn khi dự báo giá sẽ giảm xuống chỉ còn 1,65 – 1,70USD/lb. Tuy nhiên, ông này cũng cho rằng xu hướng giảm giá có thể được hạn chế bởi nhu cầu mạnh trên toàn cầu.
Nhà phân tích thị trường Shawn Hackett thuộc Hackett Financial Advisors thậm chí còn cho rằng giá sẽ xuống chỉ khoảng 1,50 đến 1,75 USD/lb vào cuối mùa xuân hoặc giữa mùa hè năm 2012.
Mặc dù trong tương lai gần giá cà phê thô sẽ còn tiếp tục giảm, song ít có khả năng người tiêu dùng được hưởng lợi từ điều đó, bởi giá bán lẻ không giảm, do các nhà sản xuất phải trả chi phí cao hơn cho việc chế biến và vận chuyển.
Hôm 1/3, Tổ chức Cà phê Quốc tế (ICO) dự báo sản lượng cà phê trên thế giới sẽ đạt 128,5 triệu bao trong niên vụ bắt đầu từ tháng 10 tới, giảm so với 130,9 triệu bao dự đoán trước đây. Tiêu thụ năm 2010 đạt 135 triệu bao, và đã tăng trong năm 2011.
Theo Caphesieusach.com